تجارت و الكترونيك

صنايع دستي يا كاردستي نوعي كار است كه در آن لوازم تزئيني و كاربردي تنها با استفاده از دست يا ابزار ساده ساخته مي‌شود. معمولاً اين كلمه به روش‌هاي سنتي ساختن كالاها اطلاق مي‌گردد. استادكاري مخصوص هر يك از اين موارد مهم‌ترين ملاك است. چنين چيزهايي اغلب از لحاظ فرهنگي يا مذهبي فوق‌العاده هستند. لوازمي كه به صورت توليد انبوه يا با ماشين آلات مختلف ساخته مي‌شوند، جزء صنايع دستي نيستند.^[۱][۲][۳]

آنچه مقولهٔ صنايع دستي را از هنر كاردستي متمايز مي‌سازد، هدف از ساختن آنهاست. صنايع دستي لوازمي هستند كه قرار است مورد استفاده قرار گرفته و كهنه، پوسيده و غيره شوند. موارد استفاده از آن‌ها بيش از يك تزئين ساده‌است. صنايع دستي اغلب كارهاي فرهنگي و مرسومي تلقي مي‌شوند زيرا به عنوان بخشي از ملزومات زندگي روزمره مطرح هستند. درحالي كه هنر و كاردستي بيشتر يك فعاليت سرگرمي گونه و يك ارائه بي نقص از يك تكنيك خلاقيت است. از جنبه‌هاي عملي انواع مختلف صنايع دستي به دليل شباهت مورد استفاده، همپوشاني زيادي دارند.

۱۰ ژوئن روز جهاني صنايع دستي است.

در سازمان جهاني يونسكو ۶۰۰ صنعت دستي ثبت شده‌است.

۴۵۰ صنعت دستي متعلق به كشور ايران است كه از اين تعداد ۲۸۷ صنعت متعلق به شهر اصفهان مي‌باشد.

در ايران سازمان ميراث فرهنگي متولّي اين بخش مي‌باشد.

صنايع دستي معروف ايراني:

گليم، فرش، گبه، قلمزني، شيشه‌گري، منبّت كاري، مينا كاري، سفال، چوب، خاتم كاري، مليله دوزي و …

گليم دست بافته‌اي است از تار و پود كه معمولاً از پشم حيوانات اهلي بر دار بافته شده و عموماً به عنوان فرش كاربرد داشته‌است.

جاجيم يا جاجِم^[۱] گونه‌اي زيرانداز دورويه است. جاجيم دست‌بافي است از پارچهٔ كلفت شبيه به پِلاس كه از پلاس نازك‌تر است و آن را از نخ‌هاي رنگين و ظريف پشمي يا پنبه‌اي يا آميزه‌اي از اين دو مي‌بافند. جاجيم‌ها پرز ندازند و مي‌توان از هر دو روي آن استفاده كرد. كوچ‌گردان از آن بهرهٔ زيادي مي‌گيرند و كاربرد آن به عنوان روانداز و محافظ سرما است. جاجيم مناسب‌ترين چيزي بود كه در قديم روي كرسي مي‌انداختند، جاجيم چيچكله CHICHAK‌‌LAMEH‌ با تركيبي از رنگ‌هاي و نقوش لوزي داخل الوان راه راه آن در ده و شهر از همه مشهور بود با متروك شدن كرسي زغالي بافت و مصرف جاجيم در شهرها و حتي در شهرستان‌هاي دور و نزديك نيز به فراموشي مي‌رفت ولي روستائيان طبق عادت قديمي مناسب‌ترين روانداز كرسي زمستاني را رها نساخته‌اند و پير زن‌هاي دهاتي همچنان جاجيم خودشان را در زمستان و تابستان در فضاي باز اطراف خانه و ميدان ده يا هر مكاني كه امكان داشته باشد دراز مي‌كنند و سه‌پايه مخصوص آن را بر پا مي‌دارند و جاجيم مي‌بافند. بافت جاجيم در اكثر قريب باتفاق دهات و مناطق روستائي ايران مرسوم است تنها تفاوت جاجيم، تركيب رنگ و ظرافت نخ و نقوشي است كه روي آن ايجاد مي‌كنند جاجيم‌بافي به عنوان يكي از صنايع دستي در ايران رايج در بعضي استان‌ها از جمله مازندران، آذربايجان شرقي، اردبيل،^[۲] كرمانشاه، كردستان، همدان، لرستان و فارس است كه از ديرباز بين خانواده‌هاي روستايي و عشاير رواج داشته‌است. جاجيم به عنوان زيرانداز استفاده مي‌شود وهم‌چنين هنگام كوچ عشاير براي بسته‌بندي و جابه‌جايي اسباب و لوازم. گاهي نيز به‌عنوان بالاپوش گرم مورد استفاده قرار مي‌گيرد. حتي در بين برخي از خانواده‌هاي روستاي جاجيم را به‌عنوان چشم‌روشني و جهيزيه نوعروسان هديه مي‌دهند و به‌عنوان يادگاري ارزنده سال‌ها در خانوارها باقي مي‌ماند.

مواد اوليه جاجيم پشم است و بافت آن شبيه گليم است، با اين تفاوت كه جاجيم در چهار تخته بافته مي‌شود و پس از بافتن به هم متصل و دوخته مي‌شود. در منطقه اورامان و ثلاث باباجاني زنان جاجيم‌هايي را با نقوش متنوع و جنس مرغوب مي‌بافند كه در نوع خود كم‌نظير است.

تابلو فرش به فرش‌هايي گفته مي‌شود كه معمولاً جنبه تزييني دارند. اين فرش‌ها همانند تابلو قاب شده و بر روي ديوار نصب مي گردد. و به دو نوع دست بافت و ماشيني تقسيم مي گردد. ايران در زمره يكي از بزرگترين توليد كنندگان تابلو فرش در دنيا ميباشد.

لبنيات به آن دسته از مواد غذايي گفته مي‌شود كه از شير به دست مي‌آيند. معمولاً ماده اوليه توليد انواع لبنيات، شير گاو است. اما گاهي از شير ساير پستانداران همچون بز، گوسفند، گاوميش، و …استفاده مي‌شود.

انواع فراورده‌هاي لبني[ويرايش]

• اين فراورده‌ها مي‌تواند به صورت سنتي يا صنعتي كه فرايندهاي پاستوريزه شدن و هموژنيزه شدن را مي‌گذراند توليد شود.
• سرشير، چربي بسته شده شير پس از جوشاندن شير در روي آن كه مزه اي خوشايند دارد.

• خامه، چربي شير است كه از سرشير گرفته مي‌شود يا در روش صنعتي مستقيم از شير خام گرفته مي‌شود.

• كره، چربي شير است كه از هم زدن خامه حاصل مي‌شود.

• پنير، از راه مايه زدن به شير يا افزودن سركه كه شير را دَلَمه مي‌كند فراهم مي‌كنند. سپس اين بخش دلمه شده را كه جامد آبكي است از آب پنير جدا كرده و درون پارچه اي زير فشار مي‌گذارند تا آبش در رود. گفتني ست روش‌هاي زيادي براي درست كردن پنير هست و پنير انواع بسيار زيادي دارد.

• ماست، از راه افزودن باكتري‌هاي استرپتوكوك و لاكتوباسيل يا همان مايه كه شير را تخمير مي‌كند حاصل مي‌شود.

• كشك، از جوشاندن دوغ و صاف كردن و خشك كردن آب آن بدست مي‌آيد.

• تَرف يا سُج يا قره قروت، خوردني اي ترش مزه كه از جوشاندن آب صاف شده كشك و خشكاندن آن بدست مي‌آيد.

• مَسكه، كره ايكه از زدن ماست و جدا كردن دوغ بدست مي‌آيد، به آن كره دوغي هم مي‌گويند.

• دوغ، به دو شيوه بدست مي‌آيد: ۱ آميختن آب و ماست؛ ۲ زدن ماست و جدا كردن دوغ از مسكه (كره دوغي) كه اين دوغ ترش تر است.

• پينو، نوعي كشك است

• لور، پنير دلمه شده سفت نشده‌است كه مزه اي شيرين دارد

• آروشه، خوردني خوشمزه كه از سودن پنير تازه در روي ديگ آتش كه به روغن مي‌نشيند و افزودن آرد بدست مي‌آيد.

• دورده يا دووِه، باقي‌مانده ترش و شور مزه كره اي كه داغ شده و روغنش جدا شده‌است.

• روغن زرد يا كرمانشاهي، روغن خالص كره كه از جوشاندن كره يا مسكه بدست مي‌آيد.

• شكر پنير، شيريني اي كه از آميختن آب پنير و شكر و پختن آن فراهم مي‌شود.

• بستني، خامه ايست كه به آرامي يخ بسته‌است. گاه قدري ثعلب نيز بدان مي‌افزايند.

• شير غني‌شده، شيري است كه با تبخير، آب آن به كار رفته و قوام گرفته‌است؛ معمولاً به آن شكر هم مي‌افزايند.

• شير خشك، با پراندن آب شير به صورت صنعتي به دست مي‌آيد.

• خامه ترش، خامه ايست كه به وسيله باكتري تخمير و ترشيده‌است.

• كفير، نوشابه اي خوشمزه شبيه به دوغ كه از افزودن دانه‌هاي كفير يا همان مايه كفير به شير و تخمير شير فراهم مي‌شود.

خامه مخصوص قنادي كه از تركيب خامه طبيعي به همراه شير كره يا روغن به دست مي‌آيد

دامداري (انگليسي: Pastoralism) شاخه‌اي از كشاورزي سنتي است كه با پرورش دام سروكار دارد. تفاوت دامداري با دامپروري اين است كه دامداري به صورت سنتي است كه دامدار بدون علم دام و به عنوان شغل جانبي به نگهداري دام و تغذيه به صورت استفاده از چراگاه‌هاي مرتعي و منابع آب طبيعي استفاده مي‌كند، و اينكه در دامپروري تلاش بر اين است كه با بهره‌گيري از علوم نوينبهره‌وري را افزايش داد، ولي دامداري بر سنت مبتني است.

زمينه[ويرايش]

هر موجود زنده‌اي چه گياهي و چه حيواني جهت زنده ماندن به انرژي نيازمند است. موجودات زنده انرژي لازم براي ادامهٔ زندگي را يا از طريق فتوسنتز به‌دست مي‌آورند يا از طريق تغذيهٔ مواد موجود در محيط پيرامون كسب مي‌كنند.

بشر اوليه هم از ريشه و ميوهٔ گياهان و هم از شكار بعضي از حيوانات آبزي -كه به‌وسيلهٔ دست شكار مي‌كرد- تغذيه مي‌كرده‌است. اهلي كردن حيوانات توسط بشر، يكي از اقدام‌هاي اساسي و مهم بوده كه سبب تحول غذايي و بهبود تغذيهٔ وي گرديده‌است.

سگ اولين حيواني بوده كه در حدود ۱۲٬۰۰۰ سال قبل و به‌دنبال آن، گوسفند در حدود ۱۱٬۰۰۰ سال پيش توسط بشر اهلي شده‌اند.

وابستگي[ويرايش]

با پيشرفت تمدن، افزايش جمعيت و اطلاعات و دانش انساني، بشر به حيوانات و توليد آن‌ها وابسته‌تر شده‌است؛ به‌طوري كه امروزه دامپروري يكي از مهم‌ترين رشته‌هاي كشاورزي و توليدات دامي يكي از عمده‌ترين و باارزش‌ترين فراورده‌هاي كشاورزي است و مردم به فراورده‌هاي دامي جهت تغذيه و توليد پوشاك بسيار نيازمند هستند. اهلي كردن حيوانات يكي از گام‌هاي عمده در پيشرفت زندگي از حالت بدوي به تمدن در بسياري از طايفه‌هاي بشر اوليه است كه سبب تبديل زندگي ايلي و قبيله‌اي به زندگي شهري و شهرنشيني شده‌است. قبل از اهلي كردن حيوانات، بشر بدوي حيوانات را جهت استفاده از گوشت و پوست آن شكار مي‌كرده‌است؛ پس از اهلي كردن سگ، از اين حيوان جهت نگهباني در شب و شكار استفاده نمود.

كشاورزي فرايند توليد مواد غذايي، علوفه، الياف و ديگر محصولات مورد نياز انسان از راه كاشت گياهان معين و پرورش حيوانات اهلي (چهارپايان) است.كشاورزي مرحله مهمي از تاريخ بشر است كه منجر به ظهور تمدن شد. مطالعهٔ كشاورزي به نام علم كشاورزي شناخته مي‌شود.

كشاورزي شامل طيف وسيعي از تخصص‌ها و فنون، از جمله راه‌هايي براي گسترش زمين‌هاي مناسب براي زراعت گياه، حفر كانال‌ها و فرم‌هاي مختلف آبياري مي‌باشد.

در دنياي امروز با نگراني‌هاي موجود و كمبود منابع، نياز است تا كشاورزي را به سوي كشاورزي پايدار (مثلاً كشاورزي زيستي) يا كشاورزي فشرده (مثلاً صنعتي) پيش ببريم تا بتوانيم نيازها را در آينده برطرف نماييم.

زراعت مدرن، اصلاح نباتات، سموم، دفع آفات و كود و پيشرفت‌هاي تكنولوژيك به شدت باعث افزايش بازده محصول مي‌شوند ولي بايد در نظر داشت كه اين محاسن در كنار عيوبي چون آسيب گسترده زيست‌محيطي و اثرات منفي سلامت انسان حاصل مي‌شوند.^[۲]

شيوه‌هاي مدرن در دامپروي نيز به همين گونه‌است يعني با افزايش توليد گوشت ما مشكلاتي چون ستم به حيوانات و تبعات بهداشتي ناشي از آنتي‌بيوتيك‌ها، هورمون رشد، و ساير مواد شيميايي كه معمولاً در توليد گوشت‌هاي صنعتي استفاده مي‌شود را داريم.^[۳]

محصولات كشاورزي را مي‌توان به صورت عمده به غذاها، الياف، سوخت، مواد اوليه، دارو و زينت آلات تقسيم نمود.

غذاها عبارتند از غلات، سبزيجات، ميوه‌ها، و گوشت. الياف عبارتند از پنبه، پشم، كنف، ابريشم و كتان. مواد خام مانند چوب.

مخدرها عبارتند از تنباكو، الكل، ترياك، كوكائين. از ديگر مواد مفيد توسط گياهان، از رزين مي‌توان نام برد. سوخت‌هاي زيستي شامل متان از زيست توده‌ها، اتانول و بيوديزل.

در سال ۲۰۰۷، حدود يك سوم از كارگران جهان در بخش كشاورزي شاغل بودند. اگرچه در سال ۲۰۰۳ تعداد كمتري در بخش كشاورزي مشغول بودند اما به دليل آگاهي كشاورزي در سال ۲۰۰۸ اين آمار به سرعت افزايش يافته.

همچنين در بخش‌هاي ديگر كشاورزي مانند اقتصاد كشاورزي هم تعداد قابل ملاحظه‌اي مشغول به كاراند.^[۴]

با اين كه بيش از يك سوم جمعيت جهان در اين بخش مشغول مي‌باشند، ولي اين بخش تنها ۵٪ از سود خالص جهاني را به خود اختصاص داده‌است.